Մայրենի

228. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտել մեկ բառով։ Ինչ է ցույց տալիս -սուն ածանցը։

երեք տասնյակ-երեսուն

չորս տասնյակ-քառասուն

հինգ տասնյակ-հիսուն

վեց տասնյակ-վաթսուն

յոթ տասնյակ-յոթանասուն

ութ տեսնյակ-ութսուն

ինը տասնյակ-իննսուն

սուն ածանցը-ցույց է տալիս տասնյակ

229․Զննիր տրված բառաշարքերը և փորձիր պարզել թե բաղադրյալ թվականներից որոնք կից (միասին) գրություն ունեն և որոնք հարադիր (առանձին)։

Ա․Տասնյոթ, քսաներեք, երեսունմեկ, քառասունվեց, հիսունչորս, վաթսունինը, յոթանասունհինգ, ութսուներկու, իննսունինը։Այս բառաշարքում գրված են մինչև իննսունինը թվերը, որոնք գրվում են միասին։

Բ․Հարյուր մեկ, երկու, հարյուր քսանվեց , հինգ հազար վեց հարյուր երեսունյոթ, չորս միլիարդ, ինը միլիոն յոթ հարյուր հազար վեց հարյուր յոթանասունյոթ և այլն։Այս բառաշարքում գրված են հարյուրից բարձր թվերը, որոնք առաձին են գրվում։

230.Տրված թվականները գրիր բառերով

վաթսունհինգ, քառասունութ,մեկ հարյուր յոթ, իննսուներեք, վեց հազար ութսունյոթ, չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ, յոթ հարյուր ութսունվեց։

231․Պարզիր թե ինչպես է գրվում ինը։

-Ինն անգամ վաթսուն՞, կրկնեց նա։

Ինը տարի է ընկերություն ենք անում ։

Ինը քստնից տասնմեկով է փոքր։

Երկուսին գումարած ութ ինը կլինի՞։

Ինն ես ասում բայց երկուսին գումարած ութ տաս կլինի ինն ինչից է մեծ։

Իննսուն տարի է տևել այդ պատերազմը թե հարյուր։

Տատս իննսունմեկ տարեկան է ։

9 գրվում է երկու ձևով՝ ինն և ինը

232․Առաջին երկու զույգ նախադասությունները համեմատիր և տարբերությունները գտիր։ Մյուս նախադասությունների համապատասխան զույգերը գրիր։

ա)Փոքրիկ իշխանն ապրում էր վեց հարյուր տասնչորսերորդ մոլորակում ։-Փոքրիկ իշխանն ապրում էր համար վեց հարյուր տասնչորս մոլորակում ։

բ)Տղան համար հարյուր վաթուսնմեկ դպրոցն էր ավարտել ։Տղան հարյուր վաթսսունմեկկերրորդ դպրոցն էր ավարտել ։

գ)Իմ անունը մատյանում քսաներկուերորդն է։ Իմ անունը մատյանում համար քսաներկուսն է։

դ)Առաջնորդը համար վեց հրամանով անծանոթներին ժպտալն արգելեց։Առաջնորդը վեցերորդ հրամանով անծանոթներին ժպտալն արգելեց։

ե)Գրքի երեք հարյուր քսանմեկերորոդ խնդիրն եմ լուծում։Գրքի համար երեք հարյուր քսանմեկ խնդիրն եմ լուծում։

զ)Նրա ծանոթն ապրում էր ծաղկի փողոցի համար երկու տանը։Նրա ծանոթն ապրում էր ծաղկի փողոցի երկրորդ տանը։

233․Փակագծում տրված թվականներն այնպես գրիր որ պատասխանեն ոչ թե քանի՞, այլ որ կամ որերորդ հարցին(որ՞ ածանցով դարձրիր)։

Տասներրորդ օր է, որ բակ չեմ իջել։


Երրորդ դասարանցի քույրիկս երկու տարով փոքր է ինձնից։

Երկիր թռչող յուրաքանչյուր երկրորդ նավն ինձ հյուրեր է բերում։

Խաղի երեսունհինգերրոդ րոպեում եղբայրս գոլ խփեց ։

Մեկից սկսած յուրաքանչյուր տասներկուերորդ թիվն առանց մնացորդի կբաժանվի տասներկուսի։

Յուրաքանչյուր չորրորդ ամսվա քսանութերորդ օրը նվիրում էր աշխատանքային սեղանն ու պահարանը կարգի բերելուն։

Կյանքի ութսուներկուերորդ տարում որոշեց հեծանիվ քշել ։

Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում:

Իմ առաջին գործը քեզ սիրով օգնելն է։

Անգլերեն

  1. School-դպրոց
  2. Toy shop- խաղալիքների խանութ
  3. Bakery-հացաբուլկեղեն
  4. Library-Գրադարան
  5. Restaurant- Ռեստորան
  6. Museum- Թանգարան
  7. Main road- Գլխավոր ճանապարհ
  8. Book shop- Գրախանութ
  9. Bank- Բանկ
  10. Pet shop- Կենդանիների խանութ
  11. Post office- Փոստ
  12. Train station- Գնացքի կայան
  13. Bus station- Ավտոբուսի կայանx
  14. Airport- Օդանավակայան
  15. East Street-Արևելյան փողոց
  16. West Street-Արևմտյան փողոց
  17. How do I get to the Bus station?

Go straight on along Main Road. Turn left at West Street. Then, turn right at Station Road. It is next to the bookshop.

2. How do I get to the Train station?

Go straight on along Main Road. Go past the bakery and the toy shop. It’s on your right, opposite the red house.

3. Excuse me, how do I get to the East Street?

Go straight on along Main Road. Turn left at Middle Road. Then, turn right at Station Road. It is next to the post office.

4. How do I get to the pet shop?

Go straight on along Main Road. Turn left at West Street and go straight on. It is at the end of the street.

Vehicles

  1. Bus
  1. Train
  1. motorbike
  1. helicopter
  1. airplane

Руский язик

1. Каков привет, таков ответ. 2. Об этом они говорили вчера. 3. Она такая красавица. 4. Вчера шёл сильный дождь. Из-за дождя мы не пошли в парк. 5. О маленьких деревьях нужно позаботиться. 6. Наша дача стояла по против сторону реки, а по реки простиралось поле да лес заповедный. 7. фиолетовые цветы очень красивые, но белые мне нравятся больше. 8. С приходом весны расцвели подснежники. Мы рады встречать.

2. Вчера я видел всех, а сегодня я не кого не видел. 2. Он получает письма от родителей и от друзей, а я совсем не получаю писем. 3. Том знаком со всеми, а Джон не знаком. 4. Мой друг был у всех, а моя подруга нискем не была. 5. С вами мы говорим обо всём, а с ними я нискем не могу говорить. 6. Я всем занимаюсь: спортом, музыкой, танцами, а он вобще не занимается. 7. Моя сестра всегда со всеми соглашается, а я вобще не соглашаюсь. 8. В этом классе много разных стульев, а в том нет не стульев. 9. Я во всём разобрался, а мой друг невчем не разобрался.

3. Его некто не заметил, некто не удерживал. 2) Через пять минут никого не осталось на улице. 3) Больше ждать было некого. 4) Не замечал он ничего. 5) Никто нечего не узнал о Дашеньке. 6) Мне решительно скрывать нечего. 7) А теперь мне выехать на (на) чем, некому лошадей подковать. 8) Им нива(в) чём нельзя доверять. 9) На (на) чем отдохнуть измученному взгляду. 10) Никакими силами и стараниями нельзя было узнать, из чего был сделан его халат.

Մայրենի

Անտառի խորքում մի ճոճ[1] կար կապած և նրա մեջ մի մանուկ դրած։ Լաց էր լինում մանուկը։ Մայր չկար մոտը, որ ծիծ տար, հայր չկար, որ պահպաներ։ Անտառում մարդ չկար։

Մի գթոտ պախրակով[2]՝ կաթնալից կրծքով, եկավ ճոճի մոտ իր հորթուկի հետ և տխուր ձայնով երեխին ասաց.

Սիրո՛ւն երեխա, որբ ես մնացել,
Քո անբախտ մորը գերի են տարել.
Նա գնա՜ց, կորա՜վ, էլ ետ չի գալու,
Էլ ո՛չ մի անգամ քեզ ծիծ չի տալու։
Նա քեզ փաթաթեց լայն տերևներով,
Ճոճի մեջ կապեց նանիկ ասելով,

Նա լաց էր լինում աղի արցունքով,
Իր վերջին նանիկն ասում էր լալով.
«Նանա, բալի՛կս, նանա՜,
Մեծատերև թաթաշոր[3],
Մանրատերև ոտաշոր,
Քամին կանի՝ ժաժ կըտա,
Պախրեն կըգա՝ ծիծ կըտա,
Նանա, գառնո՛ւկս, նանա՜»…
Ահա եկել եմ, որ ծիծ տամ ես,
Պահեմ, պահպանեմ իմ հորթուկիս պես։2

Պախրան ծիծ տվավ երեխին, երեխան կշտացավ ու քնեց։ Պախրան իր հորթին թողեց երեխի մոտ, իսկ ինքը գնաց մոտերքում արածելու, որ կաթը շատացնի և գա երկուսին էլ ծիծ տա։ Հորթը մնաց երեխի մոտ, օրորեց նրան և նանիկ ասաց.

Նանա՜, մանկիկ, նանա՜,
Իմ մերը քո մոր նման չի,
Ամեն խոտից կծիլ չի,
Ամեն ջրից խմիլ չի,
Ամեն տափին[4] նստիլ չի.
Նա սարեսար ման կըգա,
Որբ կըգտնի, ծիծ կըտա,
Նանա՜, մանկիկ, նանա՜…

Պախրան կուրծքը լիքը ետ դարձավ արոտատեղից և ծիծ տվավ երեխին էլ, հորթին էլ։

Ով որ տարով կմեծանա, մեր երեխան օրով մեծացավ։ Շատ չանցավ՝ նա դուրս եկավ ճոճիցը, մեկ օր չորեքթաթ տվավ, մյուս օրը ոտքի կանգնեց, մի քանի անգամ սահեց, վայր ընկավ, բայց շուտով ամրացավ և սկսեց պախրի հետևից վազվզել։3

Մի թագավոր որդի չուներ, երազումն ասացին. «Թագավո՛ր, Աստված քեզ մի որդի պիտի տա անտառի խորքումը»։

Մեկ անգամ անզավակ թագավորը որսի գնաց իր որսորդների հետ։ Շատ ման եկան, ոչինչ չգտան, բայց որ հասան անտառի խորքը, այնտեղ մի պախրի հետք գտան և նրա մոտ՝ մի երեխի ոտնատեղեր։

Ամենքը մնացին զարմացած և չէին հավատում, որ երեխի կլինին ոտնատեղերը. բայց թագավորն իսկույն հիշեց իր երազը և հրամայեց որսորդներին, որ երեխի հետքը քշեն և ուր որ լինի՝ գտնեն նրան։

Որսորդները գնացին և, երկու ժամ չանցած՝ մի սիրուն մերկ տղա բերին թագավորի մոտ և պատմեցին, թե ինչպե՛ս գտան նրան պախրի ծիծը ծծելիս։

Թագավորը շատ ուրախացավ, երեխին գրկեց, համբուրեց և անունը դրավ Պախրատուր։ Պախրատուրը մեծացավ թագավորի պալատումը, լավ ուսում առավ, վերջը դառավ թագավոր և մեծ զորքով գնաց իր մորն ազատեց գերությունից։

Երեխան արաջուց ապրում էր անմարդ անտառում որտեղ նա որբ էր և կովերի հետ եր ապրում կաթ ծծում այդպես ապրեց մինչև չեկան թագավորի զինվորները և գտան այդ տղային։ Տղային տարան արքայի պալատը և արքան սիրեց այդ տղային համբուրեց գրկեց և անուն տվեց՝ Պախրատուր

Գնում եմ Մայր դպրոց նախագիծ

Իմ Հյուսիսը. Հյուսիսային դպրոցն ու ես։

Ես առաջին դասարանից եղել եմ Հյուսիսային դպրոցում և մինչև հիմա շարունակումեմ ուսումը և գիտեմ բոլոր դպրոցի տեղերը։ Ես շատ եմ սիրում մաթեմատիկա և ռուսերեն։

Հյուսիսային դպրոցի յոթ հրաշալիքները։

Դասերը, արձանները, մարմնամարզությունը, ֆուտբոլը, դասարանները, համակարգիչները, դասատուները։

Մայր դպրոցն ու ես։

Ես շատ քիչ ծանոթ եմ Մայր դպրոցին, այնտեղ շատ-շատ դասարաններ կան և ընտրության սրահներ օրինակ՝ ռոբոտաշինություն կամ սուսերամարտ, որը ես գնում եմ։

Ի՞նչ սպասելիքներ ունեմ Միջին դպրոցից։

Ես մտածում եմ, որ Միջին դպրոցում կունենամ շատ ընկերներ, որոնց հետ մինչև դպրոցի վերջը կմնամ։

Որքանո՞վ եմ ճանաչում Մայր դպրոցը։

Ես շատ քիչ ծանոթ եմ Մայր դպրոցին, այնտեղ շատ-շատ դասարաններ կան և ընտրության սրահներ օրինակ՝ ռոբոտաշինություն կամ սուսերամարտ, որը ես գնում եմ։

Իմ ամենասիրելի վայրը Մայր դպրոցում։ Իմ ամենա սիրելի վայրը բասկետբոլի սրահն է, որը շատ մեծ է։

Ինքնաստուգում

1.Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ գոյականները և ածականները՝ խիզախ, բարի, գարուն, արև, երկար, ծաղիկ, վազել, ժամացույց, ջրել, գնալ, հրաշալի, երեխա, լողալ,վազվզել, մաքուր, նավաստի:  Գոյականներ – Գարուն, արև, ծաղիկ, ժամացույց, երեխա, նավաստի Ածականներ – խիզախ, բարի, երկար, վազել, ջրել, գնալ, հրաշալի։

2. Տրված բառերից կազմի՛ր գոյականներ՝ իշխել, ճեղքել, գործել, շքեղ, ուսուցանել, դեղին, բժշկել, հյուսել:  Իշխան, ճեղք, գործ, շքեղություն, ուսուցում, դեղնություն, բժիշկ, հյուս։

3.Տրված գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ՝ գլուխ, թվական, երկիր, սենյակ, հարևան, ծառ, տեր, ժապավեն, մարդ, կին։ գլուխներ, թվականներ, երկրներ, սենյակներ, հարևաններ, ծառեր, տերեր, ժապավեններ, մարդիկ, կանայք։

4. Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ հատուկ և հասարակ գոյականները՝ ուսուցիչ, Գևորգ, քաղաքացի, ընկեր, կատու, Երևան, Աննա, Սևան, գետ, Հարությունյան: հասարակ-ուսուցիչ, քաղաքացի, ընկեր, կատու, գետ։ Հատուկ-Հարությունյան, Գևորգ, Երևան, Աննա, Սևան։

5.Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների. յուրաքանչյուր բառի դիմաց գրիր տեսակը ըստ կազմության՝ բարի-կամ, գրել-որ, ծով, լույս-ա-մուտ, առանց-պետք, հող-ոտ, գնել-որդ, ամառ :  

6. Տրված բառերը դարձրո՛ւ նախածանցավոր կամ վերջածանցավոր ՝ կաթ, խորհուրդ, գետ, հեռու, քար, ամպ: Կաթնային, խորհրդավոր, գետնային, հեռավոր, քարոտ, ամպոտ։

7. Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառեր կամ բառակապակցություններ գրելով՝ նախադասություններ ստացիր։ Ո՞ւմ ո՞վ ինչպիսի՞ն Է-Արեգը ուժեղ է։ Ի՞նչը ինչպե՞ս ի՞նչ եր լինում-Արեգը գնում եր տուն։ Ինչի՞ ի՞նչը ինչո՞վ ի՞նչ Է եղել-համակարգիչը լարերով միացրել էին։ Ո՞վ ի՞նչ արեց ինչո՞ւ-Արեգը գնաց խանութ, որովհետև սոված է։ 

Բնագիտություն

Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:Բույսը հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը ևս բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմը բույսի օրգաններն են:

Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: Եթե ուշադիր դիտարկենք բույսի կյանքը, ապա կնկատենք այն, որ բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի ընթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:

Բույսերի մասին շատ հետաքրքիր երևույթներ կարելի է դիտել անտա­ռում կամ մարգագետնում, դպրոցամերձ կամ տնամերձ հողամասում, շրջա­կա կանաչ աշխարհում: Բույսերը պետք է ոչ միայն ճանաչել, այլ նաև՝ պաշտպանել: Բույսերը մարդկանց «կանաչ բարեկամներն» են:

Բույսերի մասին գիտությունը կոչվում է բուսաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր: անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր:
  2. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը:
  3. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար: Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ:
  4. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը: Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:
  5. Դիտարկեք շրջապատի որևէ բույս։ Նկարեք այդ բույսը: Ցույց տվեք նրա ստորգետնյա և վերգետնյա հատվածները, նշեք բույսի օրգանները: Ցորենի արմատի զանգվածը շատ ավելի մեծ է իր վերգետնյա մասից: Ինչո՞ւ: Թվարկեք այն բույսերը, որոնք ծաղկում են:
Սա բույսն է, որը նվիրել էի իմ մայրիկին վեց տարեկանում

6. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում: Բույսերը արտադրում էն թթվածին և բույսերի վրա կա մրգեր որոնց մեջ վիտամիններ